Wes x Prada: Alleanza tal-Moda u ċ-Ċinema li Tgħammix

Waħda mill-aktar premieres spettakolari tal-Festival tal-Films ta’ Cannes ta’ din is-sena kienet, bla sorpriża, l-aħħar film mill-fabulista ċinematiku Wes Anderson — il-kreatur ewlieni tal-kalejdoskopji tal-films moderni. Ix-xogħlijiet tiegħu, rikki fid-dettall u l-kulur, ilhom evolvew f’ġeneru viżwali tagħhom stess, meħjutin flimkien bħal kollezzjoni ta’ disinjatur tal-moda fuq il-passarella, kompluta bil-ktieb tal-marka tiegħu stess.

The Phoenician Scheme mhuwiex eċċezzjoni. Għalkemm din id-darba Anderson ħareġ thriller ta’ spjunaġġ b’ritmu mgħaġġel, mimli bi pjanijiet ta’ qtil, ġirijiet bil-karozzi, ġlied wiċċ imb wiċċ, u konspirazzjoni dinjija ċċentrata madwar industrijalista u biljunarju qawwi interpretat minn Benicio del Toro, fil-qalba tiegħu tinsab it-tema eterna tad-direttur — is-sbuħija, u viżjoni qisha ħolma ta’ era li għaddiet.

“Il-punt tat-tluq kien li nipprova nimmaġina xi ħaġa dwar dawk il-magnati Ewropej tas-snin ħamsin, bħal Aristotle Onassis jew Stavros Niarchos,” spjega Anderson waqt il-festival. Dik l-idea wasslet għall-aħħar kreazzjoni tiegħu, viżwalment rikka u stilistikament bla difetti daqs qatt qabel. L-era Ewropea eleganti ta’ wara l-gwerra — bir-resorts glamorużi tagħha, biljunarji Griegi, jottijiet, ġettijiet privati, u glamour distintament awsteru — tidħol bla xkiel fl-univers Andersonian. Meta tara l-film iħossok bħallikieku qed taqleb il-paġni ta’ Vogue, Wallpaper, jew Architectural Digest. Bħal dejjem, ix-xogħol tad-direttur huwa inqas rikostruzzjoni storika milli fantasija orkestrata bir-reqqa. Hija din id-dimensjoni immaġinattiva li tiddistingwi awtur veru minn sempliċi stilista.

L-estetika inkonfondibbli ta’ Anderson — paletta speċifika, attenzjoni għan-nisġa u d-dettall vintage — tirresona ferm lil hinn mill-iskrin. Din saret sors ta’ ispirazzjoni mhux biss għall-udjenzi iżda wkoll għall-mużewijiet u d-djar tal-moda bl-istess mod. Din is-sena, iċ-Cinémathèque ta’ Pariġi tospita l-ewwel retrospettiva fuq skala kbira ddedikata għall-ġabra ta’ xogħlijiet ferrieħa ta’ Anderson. Il-wirja tesplora l-univers estetiku tiegħu, id-disinn metikoluż tas-sett, l-imħabba għat-tableau vivant, is-simetrija, u l-kompożizzjoni grafika. Tippreżenta l-metodu kreattiv tal-produttur tal-films — wieħed ħieles mill-formuli tal-kummerċjalizzazzjoni ta’ Hollywood — u tinkludi kostumi ikoniċi, ħafna minnhom iddisinjati minn Milena Canonero rebbieħa tal-Oscar, polaroids, skripts annotati, skeċċijiet imfassla bl-idejn, storyboards, u notebooks tal-produzzjoni ppreservati minn Anderson innifsu. Il-wirja hija organizzata b’kollaborazzjoni mad-Design Museum ta’ Londra, u b’hekk tkompli ċċajpar il-konfini bejn iċ-ċinema u d-disinn.

Preċedentement, saret wirja ewlenija bit-tema ta’ Wes Anderson fil-Fondazione Prada ta’ Milan — li ​​ressqet lill-produttur tal-films saħansitra eqreb lejn id-dinja tal-moda. Sentejn ilu, il-film preċedenti tiegħu Asteroid City ukoll ġie ppreżentat għall-ewwel darba f’Cannes, segwit minn wirja ddedikata fil-fondazzjoni Taljana bit-titlu Wes Anderson Asteroid City: Exhibition. Għal darb’oħra, kollox ingħaqad flimkien: l-estetika retro Americana, il-kostumi, il-props, l-enerġija ispirata minn Broadway, u l-vibes tax-xjenza fittizja ta’ nofs is-seklu u... Scarlett Johansson. Hija ħadet sehem fiż-żewġ films u, f’ħafna modi, saret il-muża l-ġdida ta’ Anderson. Hija wkoll il-muża ta’ Prada għal żmien twil. Din is-sena, hija ħasdet it-tapit aħmar ta’ Cannes b’libsa blu ċar mingħajr strapless ta’ Prada, is-siluwett u d-drapp tagħha jfakkru fil-libsa ta’ Cannes tal-Prinċipessa Diana tal-1987, li hija stess ġiet ispirata mill-gwardarobba ikonika ta’ Grace Kelly f’To Catch a Thief (1955), klassiku ieħor ta’ Cannes.

Ir-relazzjoni bejn Prada u Wes Anderson ilha tinbena matul ħafna snin, ibbażata fuq valuri kondiviżi: eleganza, espressività, rakkont ta’ stejjer viżwali. L-estetika tiegħu — bil-lewn pastel tagħha, is-siluwetti iper-stilizzati, u l-loġika spazjali teatrali — infiltrat id-disinji tal-boutique ta’ Prada bħal fil-Grand Budapest Hotel u l-kollezzjonijiet staġjonali. Anderson mhux biss huwa regolari fl-ispettakli tal-moda, iżda wkoll spirtu kreattiv wara l-kwinti, trendsetter sieket li l-lingwa viżiva tiegħu saret intrinsika għall-immaġinazzjoni kontemporanja tal-moda. Il-paletta tiegħu ta’ kuluri vivaċi u saturati — ir-roża u l-vjola fil-Grand Budapest Hotel — l-immaġnijiet tiegħu komposti b’mod simmetriku, u mess ta’ eċċentriċità kemxejn vintage jiddefinixxu l-estetika “Andersonjana”, li saret fenomenu tal-moda u tirresona perfettament mal-ispirtu ta’ Prada. Fuq kollox, huwa ħabib mill-qrib u leali ta’ Miuccia Prada, li magħha jaqsam affinità distinta: togħma għal eċċentriċità intellettwali mhux tas-soltu, faxxinu bl-uniformijiet, u sens uniku ta’ romantiċiżmu mrażżan. Wes u Miuccia jidhru li jaqsmu xi ħaġa simili fid-DNA tagħhom.

Din l-ammirazzjoni reċiproka laħqet il-qofol tagħha f’kollaborazzjonijiet attwali. Fl-2013, Anderson idderieġa l-film qasir eleganti Castello Cavalcanti, appoġġjat minn Prada u miktub flimkien ma’ Roman Coppola (iben Francis Ford Coppola, ħu Sofia). Il-film isegwi sewwieq Taljan sfortunat tal-karozzi tat-tlielaq (interpretat mill-kollaboratur frekwenti ta’ Anderson Jason Schwartzman) li jaħbat f’raħal remot u jsib ruħu assorbit mit-tradizzjonijiet pittoreski tiegħu. Bil-kuluri sħan tiegħu u n-nostalġija stil Fellini, il-film jirradja s-seħer tad-Dolce Vita.

Fl-2015, Prada reġa’ dar lejn Anderson għall-ispirazzjoni, din id-darba stiednu biex jiddisinja Bar Luce, il-kafetterija fl-ispazju ta’ Milan tal-Fondazione Prada. Ir-riżultat huwa installazzjoni ħajja — omaġġ għaċ-ċinema Taljana tas-snin ħamsin u sittin, immaġinata mill-ġdid mill-għajnejn ta’ Anderson. “M’hemmx kantunieri perfetti hawn,” qal dwar il-bar. “Kien iddisinjat għall-ħajja reali — għax-xorb, iċ-chat, il-qari. Filwaqt li faċilment jista’ jkun sett ta’ film, naħseb li huwa post aħjar biex tikteb skript. Ippruvajt niddisinja bar fejn personalment nixtieq inqatta’ lejla mhux fittizja.”

Sentejn wara, Anderson ikkura Spitzmaus Mummy in a Coffin and Other Treasures, wirja fil-Kunsthistorisches Museum ta’ Vjenna, għal darb’oħra fi sħubija mal-Fondazione Prada. Il-kurżità estetika tiegħu, li kważi ossessjoni, tkompli tgħaqqad iċ-ċinema, id-disinn u l-moda b’modi ġodda u mhux mistennija.

Din is-sinerġija bejn l-awturi u d-djar tal-moda mhijiex unika, iżda ftit jagħmluha bil-panache ta’ Anderson. Sofia Coppola ilha tikkollabora ma’ Louis Vuitton, billi tidderieġi films ta’ kampanji mimlija grazzja sottili. Il-mibki David Lynch ħoloq shorts enigmatiċi għal Dior. Luca Guadagnino (Call Me by Your Name, Challengers), stilista ċinematiku ieħor, ingħaqad ma’ Valentino fuq The Staggering Girl, drama qasira ispirata mill-kollezzjoni Ħarifa/Xitwa 2018 tal-marka ddisinjata minn Pierpaolo Piccioli, li xxandret f’Cannes fl-2019.

Xorta waħda, Anderson jispikka. Il-passjoni tiegħu għall-moda hija aktar milli sempliċi — hija minsuġa fin-nisġa stess tar-rakkont tiegħu. F’idejh, iċ-ċinema ssir couture, u l-couture ssir ċinema. Hija, tassew, alleanza tgħammix daqs it-tapit aħmar innifsu. Għalih, il-moda mhijiex aċċessorju — hija parti mill-mise-en-scène. Hija l-istorja nnifisha. Fix-xogħol tiegħu, il-kostumi huma ddisinjati biex jikxfu l-psikoloġija tal-karattri.

“Huwa produttur tal-films popolari ħafna, speċjalment fi Franza,” jispjega Matthieu Orléan, il-kuratur tal-wirja ta’ Pariġi. “L-udjenzi jagħrfu perfettament il-kodiċijiet estetiċi tiegħu. U mbagħad hemm ukoll in-naħa eleganti, kważi dandy, tiegħu, li tagħmlu wieħed mill-ftit diretturi tal-ġenerazzjoni tiegħu li huma rikonoxxuti fit-triq bħal rock star.”

Korteżija: Festival tal-Films ta' Cannes 

Ritratt ta' Joel C Ryan

Test: Denis Kataev