Cannes 2024: Mae'r Stori Dylwyth Teg bob amser yn bosibl

Eleni roedd hi'n ymddangos bod gan Ŵyl Ffilm Cannes ddyhead ar y cyd am straeon tylwyth teg. Cyflwynodd y rhan fwyaf o gyfarwyddwyr olygfa o optimistiaeth, metamorffosis, a safbwyntiau unigryw ar y digwyddiadau anhrefnus a dramatig sy'n datblygu yn y byd ar hyn o bryd. Mae'r angen i drawsnewid realiti yn teimlo'n amlwg, ac mae ffilmiau o'r fath yn darparu effaith seicotherapiwtig angenrheidiol i gynulleidfaoedd. Thema ganolog gŵyl 2024 yw’r posibilrwydd o ddechrau bywyd newydd a throi tudalen newydd, waeth beth fo’r amgylchiadau.

Mae'n addas, felly, bod y Palme d'Or wedi'i ddyfarnu i ffilm Americanaidd Sean Baker, Anora. Mae’r ffilm yn cyfuno stori hyfryd, ysgafnder bod, synnwyr digrifwch iach, a diweddglo hapus. Mae Anora yn daith wyllt (neu "fynyddoedd Rwsia") yn Ninas Efrog Newydd, sy'n cynnwys ensemble o actorion Rwsiaidd yn y prif rannau. Mae Anora, y prif gymeriad, yn Sinderela modern o Brooklyn yn gweithio mewn puteindy, sy'n cael tocyn annisgwyl i fywyd newydd trwy Vanya, mab oligarch Rwsiaidd, sy'n treulio ei wyliau gwyllt Americanaidd yno. Y canlyniad yw fersiwn hipster o Pretty Woman, lle mae'r gweithiwr rhyw yn dod o hyd i'w Richard Gere ifanc. Mae'r "newydd briodi' yn mynd i Las Vegas i briodi, ond nid yw'n syndod bod y rhieni oligarch yn anhapus yn hedfan i America i ymyrryd. Fodd bynnag, mae Anora yn gweld hyn fel arwydd o dynged, yn sgwario ei hysgwyddau, ac yn dechrau bywyd newydd.

Mae’r naratif ffeministaidd a adlewyrchir ym mron pob un o’r ffilmiau cystadleuol eleni, hyd yn oed yn hoffwr cynulleidfa Sean Baker, yn sefyll allan. Mae Anora yn gwrthod cydymffurfio ag amgylchiadau a gofynion y teulu cyfoethog a dirywiedig. Fel Babette, mae hi'n mynd i ryfel i ymladd am ei thynged. Yn y ffilm hon, nid yn unig y mae Anora yn newid, ond mae'r dyn Rwsiaidd, y "gopnik" nodweddiadol y mae ei rieni'n gyfrifol amdano gan ei rieni yn gyfrifol am warchod y Sinderela afreolus yn newid hefyd. Wedi'i chwarae gan Yuri Borisov, sy'n hysbys i gynulleidfaoedd gorllewinol o Adran Rhif 6, mae'n dangos tosturi ac empathi yn annisgwyl, gan drawsnewid realiti'r brif arwres. Gyda’i werth adloniant uchel, eira nodweddiadol Rwsia ar ddiwedd y stori, ac awyrgylch y Flwyddyn Newydd, efallai y bydd antur Sean Baker yn dod yn Nadolig ardderchog a ffilm deuluol yn y dyfodol.

Yn yr un modd ceisio cyfiawnder mae cymeriad Demi Moore yn The Substance gan Coralie Fargeat (gwobr Screenplay orau). Yn y ffilm hon, mae seren deledu profiadol yn cael ei gwthio i'r cyrion gan gynhyrchwyr gwrywaidd "gwyn" oherwydd ei hoedran, ond mae'n penderfynu arbrofi i adennill ei hieuenctid a'i harddwch. Mae hyn yn troi’n un o’r datganiadau gorau a mwyaf hunan-eironig ar ddialedd a chwyldro benywaidd mewn byd patriarchaidd sy’n dal i wrthrycholi harddwch benywaidd yn bennaf. Wedi'i wthio i'r dibyn, mae'r prif gymeriad yn cychwyn ar ymgyrch waedlyd yn erbyn y normau hyn, gan drawsnewid o flaen ein llygaid. Mae cynulleidfaoedd hefyd yn cael eu tasgu â gwaed, wrth i ddelweddau gweledol y ffilm dorri'r bedwaredd wal.

Mae Anora a The Substance ill dau yn enghraifft o thema Cannes eleni o drawsnewid a gwytnwch. Mae'r ffilmiau hyn, er eu bod yn dra gwahanol o ran naws ac arddull, yn rhannu llinyn cyffredin o gymeriadau yn gwrthod derbyn eu hamgylchiadau penodol ac yn ymladd dros eu hunaniaeth a'u tynged eu hunain. Mewn byd sy’n llawn cythrwfl, mae’r straeon hyn yn cynnig dihangfa adfywiol, er yn ddramatig, sy’n atgoffa gwylwyr o bŵer ailddyfeisio personol.

Mae Emilia Perez gan Jacques Audiard, a enillodd Wobr y Rheithgor a Gwobr yr Actores Orau, yn enghraifft o thema'r ŵyl o drawsnewid trwy stori dylwyth teg naïf a gyflwynir fel sioe gerdd. Buan iawn y daeth y sioe optimistaidd, fawreddog hon yn ffefryn ymhlith beirniaid a chynulleidfaoedd fel ei gilydd. Mae stori deimladwy arglwydd cyffuriau didostur o Fecsico sy'n ceisio adbrynu trwy ddechrau o'r newydd yn anorchfygol o gymhellol. Gyda chymorth cyfreithiwr dawnus a thrawsnewid rhywedd, mae’r troseddwr caled hwn yn cael ei aileni fel menyw ddeniadol, gan gofleidio ei bywyd newydd â breichiau agored, gan gysegru ei hun i elusen a charedigrwydd. Mae ffilm Audiard yn darlunio'n glir y posibilrwydd y gallai hyd yn oed y troseddwr mwyaf drwg-enwog drawsnewid yn berson da, gan adleisio'n artistig y dyfyniad enwog gan y ffigwr gwleidyddol diweddar Robert Badinter, a ddiddymodd y gosb eithaf yn Ffrainc: "Rhaid i ni gadw'r cyfle i fodau dynol dod yn well." Os gall arglwydd cyffuriau newid er gwell, efallai bod gobaith am drawsnewidiad y byd hefyd - stori dylwyth teg iwtopaidd sy'n werth credu ynddi.

Aeth gwobr y Cyfarwyddwr Gorau eleni i’r gwneuthurwr ffilmiau o Bortiwgal, Miguel Gomes, sy’n gwahodd cynulleidfaoedd y Gorllewin i fyd hudolus y Dwyrain yn ei ffilm Grand Tour. Trwy daith ddu-a-gwyn freuddwydiol ar draws De-ddwyrain Asia, a welir trwy lygaid gwas sifil Prydeinig o Burma a’i ddyweddi gadawedig, mae Gomes yn cynnig cipolwg ar y gorau o fydoedd. Wedi'i gosod ym 1917, ond eto'n frith o ffilm lliw modern, mae'r ffilm yn tanlinellu harddwch bythol a natur enigmatig y byd Dwyreiniol, heb ei gyffwrdd ac yn anodd dod i gysylltiad â'r meddwl Ewropeaidd. Mae Gomes yn ail-greu’r baradwys Ddwyreiniol hon yn ei bafiliynau, gan saernïo ei Gerddi Crog Babilon ei hun, gan ddangos y gall rhith a realiti uno’n ddi-dor trwy sinema.

Daeth hyd yn oed maniffestos gwleidyddol difrifol o hyd i'w lle yn Cannes eleni. Mae The Seed of the Sacred Fig (Gwobr Arbennig) y gwneuthurwr ffilmiau o Iran, Mohammad Rasoulof, yn adrodd hanes pwerus protestiadau merched yn Iran. Mae'r ffilm yn canolbwyntio ar farnwr sydd yn bersonol yn gorfodi mesurau gormesol yn erbyn protestwyr, gan ymestyn ei baranoia i'w deulu ei hun - ei wraig a'i ddwy ferch. Fodd bynnag, mae'r merched yn dewis gwrthsefyll y gormes hwn, gan wrthod cydymffurfio â rheolau mor ormesol. Mae’r ffilm ysbrydoledig hon, er ei bod wedi’i gwreiddio yn realiti llym Iran, yn atseinio gyda chynulleidfaoedd ledled y byd, gan gynnig naratif realistig ond gobeithiol o oresgyn amgylchiadau difrifol.

Gallai epigraff ardderchog i’r ŵyl eleni fod yn enillydd y rhaglen Un Certain Regard. Mae Black Dog, ffilm feiddgar a llawn ysbryd rhydd gan y cyfarwyddwr Tsieineaidd Guan Hu, yn adrodd stori debyg i stori dylwyth teg am y cyfeillgarwch rhwng dyn a chi. Mae'r prif gymeriad, sy'n cael ei chwarae gan Eddie Peng, yn dod ar draws ci sy'n dylanwadu'n fawr ar ei fywyd ac yn newid ei dynged. Aeth y cysylltiad hudolus hwn y tu hwnt i’r sgrin, wrth i Peng ffurfio cwlwm mor gryf â’i gyd-seren cwn, cymysgedd o Jack Russell a milgi, nes iddo fabwysiadu’r ci strae ar ôl i’r ffilmio ddod i ben, gan ddiolch iddi am newid ei hagwedd at fywyd. Mae'r stori galonogol go iawn hon yn brawf y gall straeon tylwyth teg ddod yn realiti.

Felly, roedd yn amlwg bod Cannes 2024 wedi llwyddo i ddal y zeitgeist, gan gynnig nid yn unig adloniant, ond ymdeimlad o obaith ac adnewyddiad. Trwy straeon am fetamorffosis personol a chymdeithasol, roedd y ffilmiau a ddangoswyd eleni nid yn unig yn ddifyr ond hefyd yn darparu llygedyn o obaith ac ysbrydoliaeth, gan ailddatgan y gred bod newid bob amser yn bosibl. 

Testun: Denis Kataev